Foliumzuur (ook wel vitamine B11 of B9 genoemd) is een vitamine die we opnemen uit onze voeding. Je vindt het in verse (vooral groene) groenten zoals spinazie, broccoli en spruiten. Maar ook fruit, volkoren- en melkproducten bevatten foliumzuur. Elke persoon heeft foliumzuur nodig om gezond te blijven. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is 0,2-0,3 mg voor volwassenen. Een normaal gevarieerd voedingspatroon volstaat daarvoor. Twee aandachtspunten:
- sommige medicaties kunnen een ongunstig effect hebben op de opname of de verspreiding van foliumzuur in ons lichaam (bijvoorbeeld bepaalde anti-epileptica)
- bij zwangerschap heeft je lichaam nood aan extra foliumzuur. Daarom is het aangeraden om dagelijks een supplement met 0,4 mg foliumzuur in te nemen ten minste 1 maand voor de bevruchting en gedurende het eerste trimester van de zwangerschap om aan de verhoogde behoefte te voldoen.
Foliumzuur komt in de vorm van folaat voor in heel wat groenten. Het zit vooral in groene (blad)groenten zoals andijvie, sla, spinazie, spruitjes en broccoli. Ook sommige fruitsoorten bevatten foliumzuur bv. aardbeien, citrusvruchten, kiwi’s en meloen. Het is nuttig om te weten dat het bereiden van groenten de concentratie sterk kan doen dalen, in het bijzonder in contact met water (bijvoorbeeld koken/blancheren, foliumzuur blijft gedeeltelijk achter in het gebruikte water). Maar als je normaal gevarieerd eet, neem je voldoende foliumzuur op. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is 0,2 tot 0,3 mg voor volwassenen. De behoefte aan foliumzuur verhoogt echter tijdens de zwangerschap en kan moeilijk alleen door voeding gedekt worden. Wil je zwanger worden, dan is een dagelijkse inname van een supplement met 0,4 mg foliumzuur aangeraden.
Neen. Tabletten die 0,4 mg foliumzuur bevatten vallen onder de categorie voedingssupplementen en zijn zonder voorschrift verkrijgbaar in de apotheek. Het is echter altijd raadzaam om met je arts te praten als je zwanger wilt worden.
Het lichaam scheidt een overschot meestal uit via de urine. Toch wordt geadviseerd niet meer dan 1.000 microgram per dag via supplementen te nemen, tenzij op voorschrift van een arts. Een te hoge inname kan een tekort aan vitamine B12 maskeren.
Foliumzuur is veilig bij inname tot onder de vastgestelde bovengrens van 1000 microgram per dag.
Overdosering: Overdosering veroorzaakt over het algemeen geen symptomen. Zelfs bij doses tot 15 mg per dag zijn er geen onderbouwde meldingen van bijwerkingen
- Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (volwassene): 200-300 μg/dag, uitgedrukt als voedingsfolaat
- Maximaal toelaatbare inname (volwassene): 1 mg foliumzuur/dag
Er zijn echter verschillende indicaties waarvoor een hogere dosis foliumzuur (tijdelijk) gerechtvaardigd is (behandeling folaattekorten, preventie neuraalbuisdefecten i.g.v. een verhoogd risico). Wij raden aan om de richtlijnen na te leven en alleen een hoge dosis foliumzuur aan te bevelen voor die gerechtvaardigde indicaties, en deze hoge dosis foliumzuur slechts zo lang als nodig is in te nemen.
Een (eenmalige) overdosering gaat meestal niet gepaard met symptomen.
Er bestaat echter geen duidelijke consensus over een aantal mogelijke negatieve effecten/risico's5, 6.
- De aanwezigheid van ongemetaboliseerd foliumzuur in het bloed en accumulatie in cellen: Of een toename van circulerend foliumzuur een risicofactor is voor bepaalde ziekten is op dit moment niet duidelijk
- Het risico op kanker, met name het voorgestelde vermogen om de proliferatie van kwaadaardige tumoren te bevorderen: Op dit moment is het moeilijk om definitieve conclusies te trekken over het effect van folaat op het ontstaan en de progressie van kanker.
- De gevolgen van inname van foliumzuur door de moeder voor de gezondheid van het kind, met name een hoge dosis foliumzuur en/of een langdurige inname van foliumzuur. Blootstelling van de moeder aan voedingsfactoren (waaronder foliumzuur) tijdens de zwangerschap kan de embryonale ontwikkeling beïnvloeden en kan het fenotype van nakomelingen moduleren door middel van epigenetische programmering.